Khối lượng giao dịch memecoin trên Solana đạt 13,9 tỷ USD trong tháng vừa qua, mức thấp nhất kể từ tháng 2/2024 – thời điểm cơn sốt memecoin vẫn chưa bùng nổ. Trong khi dòng tiền tại đây suy yếu, hai nền tảng dự đoán lớn nhất thị trường lại chứng kiến mức tăng trưởng kỷ lục: Polymarket đạt 3,7 tỷ USD, còn Kalshi ghi nhận 4,25 tỷ USD – tháng giao dịch tốt thứ hai từ trước đến nay. Tổng cộng, thị trường dự đoán xử lý gần 8 tỷ USD, tương đương 57% khối lượng memecoin Solana.
Tỷ lệ này từng dưới 10% vào tháng 8, rồi vượt 45% vào tháng 10, trước khi tăng mạnh lên mức chiếm đa số trong tháng 11. Đây không chỉ là sự luân chuyển thanh khoản, mà đặt ra câu hỏi liệu thị trường dự đoán có trở thành hạ tầng mới cho dòng vốn crypto tìm kiếm lợi thế, hay chỉ là điểm đến tạm thời của dòng tiền xoay vòng theo narrative.
Sự mệt mỏi của memecoin
Solana từng chứng kiến đỉnh 169,5 tỷ USD khối lượng memecoin vào tháng 1, nhờ loạt token ra mắt liên tục và tốc độ biến động dồn dập. Từ đó, hoạt động giảm dần: 34,4 tỷ USD tháng 7; 29,2 tỷ USD tháng 8; 19,7 tỷ USD tháng 9; 16,5 tỷ USD tháng 10; và 13,9 tỷ USD tháng 11 – mức giảm 60% chỉ trong bốn tháng.
Đáng chú ý, đây không phải cú sập bất ngờ do rug pull hay sự cố kỹ thuật. Khối lượng giảm đều đặn, phản ánh việc nhà giao dịch chủ động chuyển vốn sang kênh mới thay vì rời bỏ rủi ro.
Trong khi memecoin bị bào mòn, thị trường dự đoán lại tăng tốc tuyến tính: 1,8 tỷ USD tháng 7; 1,9 tỷ USD tháng 8; 4,1 tỷ USD tháng 9; 7,4 tỷ USD tháng 10; và 8 tỷ USD tháng 11 – đường xu hướng tăng gần như đối lập hoàn toàn.
Tầm quan trọng của thông tin
Vitalik Buterin xem thị trường dự đoán như một lớp hạ tầng “tài chính thông tin”, nơi tín hiệu được trích xuất từ tri thức phân tán của cộng đồng. Đây là thứ memecoin không thể tạo ra, khi giá thường bị chi phối bởi hype và vị thế nội bộ.
Theo Buterin, AI sẽ thúc đẩy mạnh mẽ lĩnh vực này trong thập kỷ tới, khi mô hình học máy được tích hợp trực tiếp vào hợp đồng sự kiện và các DAO vận hành thị trường. Vòng lặp cải thiện – mô hình tốt hơn, spread hẹp hơn, thanh khoản cao hơn, tín hiệu chính xác hơn – mở ra lộ trình tăng trưởng mà memecoin không có.
Thomas Peterffy, nhà sáng lập Interactive Brokers, thậm chí dự đoán thị trường dự đoán có thể vượt quy mô thị trường chứng khoán trong vòng 15 năm – một nhận định mang tính đặt cược chiến lược hơn là lời tiếp thị.
Nếu kịch bản đó xảy ra, 8 tỷ USD thanh khoản tháng 11 chỉ là bước khởi đầu nhỏ bé.
Dòng vốn tìm kiếm lợi thế theo cách mới
Sự xoay chuyển nhanh chóng giữa hai thị trường phản ánh khác biệt trong cách tạo alpha. Memecoin thưởng cho tốc độ, quan hệ xã hội và khả năng bắt kịp token mới. Thị trường dự đoán thưởng cho hiểu biết sâu về dữ liệu: mô hình cử tri, rủi ro địa chính trị, tín hiệu từ Fed, diễn biến kinh tế vĩ mô.
Haseeb Qureshi (Dragonfly Capital) ghi nhận Polymarket dự đoán kết quả bầu cử Mỹ sớm hơn các hãng truyền thông lớn, khi nhanh chóng đưa xác suất Tổng thống Donald Trump chiến thắng lên 97% vào nửa đêm. Đây không phải may mắn, mà là sức mạnh tổng hợp của tri thức cộng đồng.
Google sau đó tích hợp ngay xác suất từ Polymarket vào kết quả tìm kiếm, giúp thay đổi hoàn toàn nhận thức cộng đồng về thị trường dự đoán – từ “casino ngoại biên” thành “nguồn dữ liệu khách quan nhất”.
Điểm khác biệt quan trọng là tâm lý. Người thua lỗ khi giao dịch memecoin thường thừa nhận mình bị xả hàng. Người thua lỗ trên thị trường dự đoán có thể tự coi đó là sai lệch xác suất – một câu chuyện dễ chấp nhận hơn.
Những câu hỏi còn bỏ ngỏ
Dù tăng trưởng nhanh, thanh khoản thị trường dự đoán vẫn chưa đáp ứng được dòng tiền lớn của tổ chức mà không gây trượt giá đáng kể. Rủi ro thao túng cũng tồn tại, đặc biệt với các hợp đồng khối lượng nhỏ. Một số tranh luận gần đây xoay quanh việc phát ngôn của các nhân vật có ảnh hưởng vô tình trở thành sự kiện của thị trường – làm mờ ranh giới giữa dự đoán và ảnh hưởng trực tiếp.
Trong khi đó, memecoin vẫn không biến mất. 13,9 tỷ USD khối lượng hằng tháng vẫn cao hơn phần lớn giao thức DeFi và ngang với nhiều sàn tập trung tầm trung. Những người còn lại là các nhà giao dịch ưa biến động thuần túy, nơi không cần bất kỳ lớp “tri thức” nào bao bọc.
Chuyển dịch thanh khoản cho thấy một điều rõ ràng: khi thị trường cảm thấy cần lợi thế thay vì động lượng, dòng tiền sẽ di chuyển. Việc lợi thế đó là thật hay chỉ là narrative mới sẽ quyết định liệu thị trường dự đoán có đạt tới quy mô như Peterffy kỳ vọng, hay lại trở thành một chu kỳ đã mệt mỏi khác.
Hiện tại, dòng tiền đã lựa chọn: chiến tuyến dịch chuyển – và 8 tỷ USD đã đi theo nó.
- Các nhà phát triển Solana đề xuất cắt giảm lượng phát hành hàng năm từ 20%–30% trong vài năm tới
- Những yếu tố này kìm hãm giá SOL dưới 150 đô la
- 1,3 tỷ đô la chảy trở lại Solana: Liệu SOL đã sẵn sàng đảo chiều?
Vương Tiễn
