Mạng AI phi tập trung Cocoon — một nền tảng điện toán phân tán bảo vệ quyền riêng tư, xây dựng trên The Open Network (TON), blockchain layer-1 gắn liền với ứng dụng nhắn tin Telegram — đã chính thức hoạt động vào Chủ nhật.
Cocoon cho phép chủ sở hữu GPU cho thuê sức mạnh tính toán của họ để xử lý truy vấn và yêu cầu từ người dùng, đổi lại phần thưởng bằng Toncoin (TON), token gốc của blockchain TON.
Theo đồng sáng lập Telegram Pavel Durov, mạng lưới đã xử lý những yêu cầu đầu tiên và các chủ GPU đã bắt đầu tạo ra lợi nhuận từ việc cho thuê phần cứng. Durov chia sẻ:
“Các nhà cung cấp máy tính tập trung như Amazon và Microsoft là những trung gian đắt đỏ, đẩy chi phí lên cao và làm giảm khả năng bảo mật. Cocoon giải quyết cả vấn đề kinh tế lẫn quyền riêng tư vốn tồn tại ở các dịch vụ AI tập trung truyền thống.”
Durov đã giới thiệu Cocoon tại hội nghị Blockchain Life 2025 ở Dubai hồi tháng 10, đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của người dùng về một nền tảng AI bảo vệ dữ liệu, không bị chi phối bởi các nhà cung cấp dịch vụ lớn.
Cộng đồng blockchain, các nhà hoạt động quyền riêng tư và giới cypherpunk từ lâu đã cảnh báo về tác động xã hội tiêu cực của AI tập trung, đồng thời ủng hộ mô hình AI phi tập trung như một lợi ích công cộng.
AI phi tập trung và quyền tự chủ dữ liệu: Lời giải cho nguy cơ tập trung hóa
Theo David Holtzman, giám đốc chiến lược của giao thức bảo mật phi tập trung Naoris, các hệ thống AI tập trung trao cho chính phủ và tập đoàn quyền lực quá lớn đối với cá nhân, tạo ra nguy cơ xâm phạm quyền riêng tư, suy yếu các chuẩn bảo mật và dễ bị thao túng xã hội.
Ông cho rằng việc áp dụng blockchain vào AI có thể giảm các rủi ro này bằng cách xác thực nguồn thông tin, duy trì hồ sơ không thể chỉnh sửa và cho phép các node trong mạng phân tán giao tiếp theo mô hình không cần tin cậy.
Năm 2024, các nhà nghiên cứu AI của Dfinity Foundation — tổ chức phát triển Internet Computer Protocol (ICP) — cùng đội ngũ Onicai đã đề xuất bảy nguyên tắc để bảo đảm AI đạo đức, trong đó có yêu cầu chạy AI trên các blockchain permissionless nhằm tăng tính minh bạch và toàn vẹn dữ liệu.
Một cuộc khảo sát của Digital Currency Group (DCG) vào tháng 5 cho thấy 77% trong số 2.036 người được hỏi tin rằng AI phi tập trung sẽ mang lại lợi ích cho xã hội nhiều hơn so với các hệ thống tập trung.
- AlphaTON công bố chiến lược quỹ TON sau vòng gọi vốn 71 triệu USD
- Toncoin (TON) phải bảo vệ mức hỗ trợ này nếu không muốn giảm xuống 1,2 đô la
Thạch Sanh
